Meer genieten: hoe proef je bier?

Door met aandacht te proeven geniet je meer van het (alcoholvrije) bier dat je drinkt. Om het beste te kunnen proeven heb je tijd nodig, aandacht en een schoon glas. Zet je zintuigen aan het werk als je meer wilt genieten. Bier proeven: zo gaat dat in zijn werk.

Biersommelier Frits Dunnink

Hoe heet dat woonwarenhuis ook alweer, dat een poosje geleden die reclame had met de slogan “Aandacht maakt alles mooier”? Een antwoord op die vraag doet eigenlijk niet eens zo ter zake. Die vier woorden zijn waar het me om gaat als biersommelier. Ik gebruik ze vaak als vertrekpunt voor een antwoord op vragen die ik krijg. Hoe proef je bier? En waarom zou je bier überhaupt willen proeven?

Dit artikel is niet bedoeld voor mensen die het niks uitmaakt wat ze eten of drinken. Iets warms dat vult, maakt niet uit wat. Drinken doe je voor de dorst. Er zijn mensen die het allemaal niet uitmaakt hoe het smaakt, zolang het maar goedkoop is. Tja, dat is ook een mening. Persoonlijk vind ik dat je dan wat mist. Zoals het de moeite waard is om de tijd te nemen om te genieten van inspirerende muziek, een goed boek, een boeiende film of blikverruimende kunst, kun je ook de tijd nemen om te proeven. Omdat het je leven leuker maakt. Omdat het verrijkt, zeker ook wanneer je het samen met anderen doet.

Begrijpen waar je blij van wordt

Erbij stilstaan hoe het smaakt wat je drinkt, helpt je om regie te nemen over je eigen proefbeleving. Daarbij gaat het in de eerste plaats om twee simpele vragen: wat vind ik lekker en waarom? Zo leer je begrijpen waar jij als (alcoholvrij) bierdrinker blij van wordt. En hoef je geen kostbare tijd te verspillen aan smaakbelevingen die je eigenlijk niet aanspreken. Nog afgezien van het feit dat het zonde is van je geld om het uit te geven aan bier dat je eigenlijk niet lekker vindt.

Er zijn dus een paar goede redenen waarom je de tijd zou willen nemen om met aandacht te proeven: alcoholvrij bier bijvoorbeeld. Dan komt de volgende vraag: hoe gaat dat in zijn werk? Voor een antwoord daarop maak ik onderscheid tussen twee kanten die aan proeven zitten. De ene kant is het proeven als activiteit die je doet, iets praktisch: alleen of in gezelschap van anderen. De tweede kant is proeven als sensorische ervaring. Dat klinkt ingewikkeld, maar het heeft te maken met hele alledaagse dingen die gebeuren met je ogen, je neus en je mond. Jazeker, bier proeven is een feest voor alle zintuigen!

De praktische kant

Laten we voor het beantwoorden van de vraag ‘hoe proef je bier?’ eerst eens kijken naar die praktische kant. Proeven is iets dat je met aandacht doet. En daarvoor is tijd nodig. Net zoals aandacht geven aan je kind of partner niet iets is dat je doet als je met je autosleutel in de hand op weg bent naar de voordeur, om op tijd te zijn voor je werk. Zo neem je ook voor proeven de tijd.

Daarnaast heb je voor het proeven van bier een geschikt glas nodig. Dat betekent dat het groot genoeg is om bier en als zijn geuren en smaken de ruimte te geven. Natuurlijk, er zijn speciale proefglazen voor bier. Maar eerlijk gezegd kun je ook prima uit de voeten met een ruim wijnglas dat de meeste mensen tegenwoordig wel in de kast hebben staan. Erg belangrijk is ook dat het glas dat je gebruikt, goed schoon is. Dat betekent niet alleen optisch schoon, maar vrij van zeep- of vetresten en stof. Je (alcoholvrije) bier komt het best tot zijn recht in een schoon en droog glas.

Om bier te proeven heb je een schoon glas nodig.

Zet je zintuigen aan het werk

Je hebt nu de praktische randvoorwaarden geregeld om met aandacht bier te gaan proeven. Nu komt het echte werk: aan de gang met al je zintuigen. Schenk om te beginnen wat bier in je glas: ongeveer een derde van een standaard bierflesje. Belangrijk is dat het bier de juiste temperatuur heeft: alcoholvrij drink je liefst zo koud mogelijk.

Kijken

Als eerste geef je je ogen goed de kost. Wat valt je op aan het bier? Hoe gedraagt het schuim zich: is het royaal en blijft het mooi staan op het bier, of trekt het snel weg? Wat valt je op aan de kleur: is het licht of donker? Is het bier in je glas helder of ziet het er een beetje mistig uit? Wekt het met het koolzuur en het schuim een levendige indruk, of eerder een tikje futloos?

Ruiken

Vervolgens ga je eens op ontdekkingsreis op het terrein van wat je bier qua geuren te bieden heeft. Alcoholvrije bieren drink je heel koel, dus het ligt voor de hand dat aroma’s zich een beetje aarzelend ontvouwen. Wat je ruikt, is in eerste instantie subtiel. Help de geuren van je bier een handje door het glas voorzichtig rond te draaien en het bier een beetje te laten walsen.

Je zult ontdekken dat wat je ruikt, uit verschillende onderdelen bestaat. Stel jezelf de vraag wat voor indruk de geuren maken. Heel basic, dat is waar het altijd mee begint: vind ik dit wel of niet lekker ruiken? Misschien doen de geuren van een bier je ergens aan denken. Ruikt het fris of eerder muffig? De gebruikte mout geeft aroma’s die herinneren aan graan of brood. Hop kan geuren brengen van citrus, tropisch fruit of iets bloemachtigs. Probeer eens of het lukt te benoemen wat je ruikt. Waarbij natuurlijk geldt: het is geen exacte wetenschap, beleving van geuren is iets heel persoonlijks.

Proeven

Als derde stap komt de smaak aan bod. Neem een slokje van je bier en houd het enkele ogenblikken in je mond. Op je tong neem je de basissmaken waar: in (alcoholvrij) bier meestal zoet, zuur en bitter. In samenspel met je neusholte ontvouwen zich nog andere smaken in het bier. Ook hier geldt: neem even de tijd om te bedenken of je smaken herkent. Vind je het prettig of onprettig wat je proeft? Verwacht niet van jezelf dat je bij een eerste keer proeven direct alle smaken en geuren zomaar in kaart brengt. Ook voor bier proeven geldt: practice makes perfect. Vergeet ook niet: bier proeven is geen wedstrijd. En bij de een zijn de smaakzintuigen nu eenmaal sterker ontwikkeld dat bij de ander.

Of een bier fijn is om te drinken, valt er ook mee samen hoe het is in je mond. Sommige bieren zijn wrang en samentrekkend, anderen geven een rond, zachter gevoel. Een laatste indruk van een bier krijg je als je het hebt doorgeslikt. Welke smaken blijven achter in je mond? Geeft het een frisse, droge indruk, of eerder zoet en plakkerig?

Samen met mijn collega's Jet van der Griendt en Sjors Kassing bij het proeven van alcoholvrij bier.

Een simpele vraag

Je zintuigen hebben nu een heleboel informatie verzameld, waarmee je van alles zou kunnen doen. Maar als je nog niet zo’n getraind bierproever bent, komen al die indrukken samen in het antwoord van een simpele vraag: zou ik dit bier nog een keer willen drinken? Wanneer het antwoord positief uitpakt, heb je een nieuw bier kunnen toevoegen aan je lijstje met potentiële favorieten. Proefde je een ‘nee’, dan had je in ieder geval een nuttige ervaring.

Probeer eens als je zin hebt, om wat je ziet, ruikt en proeft in steekwoorden op te schrijven. Als je proeft in gezelschap met anderen, deel dan je ervaringen. Je zult merken dat bier drinken zo een andere dimensie krijgt.

Cadeautje voor jezelf

Met aandacht proeven is de beste manier om meer van bier drinken te genieten. Een mooi glas (alcoholvrij) bier is een van de mooiste cadeautjes die jezelf af en toe kunt gunnen. Een moment voor jezelf, om het plezier te ontdekken van rijke, verrassende geuren en smaken.

Nieuwsgierig om meer te lezen over bier met en zonder alcohol? Breng eens een bezoek aan mijn blog Bierschrijver.nl. Je vindt er een grote collectie artikelen over smaak, brouwers, bieren en trends uit de wereld van onafhankelijke brouwerijen.